Back to Top

Gezondheidsmanagement; hoe gaat dat in de praktijk? Een businesscase.

Businesscase “Van Uitgeblust naar Energiek”

 

Een grote bakkerij, 220 medewerkers. Meerdere lijnen met werkzaamheden aan de lopende band en gebakjes in de pauze. Het bedrijf draait goed, maar in de wandelgangen zijn (fysieke) klachten het onderwerp van gesprek bij de koffieautomaat. De vrije dagen onder de parttimers worden gebruikt om bij te komen van het werk. De gemiddelde leeftijd van de medewerkers loopt op en het verzuimpercentage is wel eens lager geweest. Reden genoeg voor het management om aandacht te besteden aan de vitaliteit en daarmee de duurzame inzetbaarheid van haar medewerkers.

Duurzame inzetbaarheid wordt (onder andere) als volgt gedefinieerd:

 

Het vermogen van de medewerker om nu en in de toekomst toegevoegde waarde te leveren voor een (arbeids)organisatie en daarbij zelf ook meerwaarde te ervaren.” Bron: NEN (NPR 6070)

 

Aandacht voor duurzame inzetbaarheid gaat door middel van Integraal Vitaliteitsmanagement.

 

Wat is Integraal Vitaliteitsmanagement?

Uw medewerkers zijn het grootste kapitaal van uw bedrijf. Zonder vitale werknemers geen gezond bedrijf. Dit is het uitgangspunt van Integraal vitaliteitsmanagement (IVM). IVM houdt in: het systematisch en doelgericht werken aan de gezondheid, vitaliteit en daarmee aan de inzetbaarheid en productiviteit van werknemers. Het uiteindelijke doel van IVM is om het functioneren van de organisatie als totaal, positief te beïnvloeden in termen van continuïteit en productiviteit. IVM is daarmee een essentieel onderdeel van elk adequaat, strategisch organisatiebeleid.

Om de vitaliteit van werknemers te kunnen stimuleren moet er aandacht worden besteed aan alle onderdelen van vitaliteit. Hieronder wordt uiteengezet welke onderdelen dit zijn en welke gevolgen het heeft wanneer deze positief worden beïnvloed.

 

Onderdelen van vitaliteit

Resultaat bij positieve beïnvloeding

Fysiek: gezondheid

Voeding, beweging

Rust, ontspanning

Een verminderd risico op hart- en vaatziekten, diabetes, overgewicht en burn-out, een snel herstel bij ziekte.

 

Fysiek: bewegingsapparaat

Veilig lichaamsgebruik

Voorkomen van fysieke overbelasting en het optimaliseren van herstel bij overbelasting.

 

Mentaal

Arbeidsinhoud en – omstandigheden

Ontwikkeling en opleiding

Verbeterde concentratie, zelfvertrouwen, goede omgang met tegenslagen

Sociaal-emotioneel

Organisatie cultuur en structuur

Sociale steun, arbeidsverhoudingen

Verbeterde inleving in anderen, juiste conflicthantering, goede samenwerking en leiderschap

Spiritueel

Merkbeleving, visie en missie, persoonlijk doel en kernwaarden

Zingeving, motivatie, persoonlijke doelen stellen, goede balans werk-privé

 

De Grote Bakkerij is een familiebedrijf. Veel medewerkers werken er al langere tijd en zijn trots op het product dat ze maken. De bedrijfscultuur is plat en de lijntjes binnen het bedrijf zijn kort. Er hangt een informele sfeer wat er voor zorgt dat de medewerkers zich thuis voelen. Toch zijn er knelpunten binnen het bedrijf, voornamelijk op het fysieke vlak. Er is vaak sprake van een ongezondere leefstijl en fysieke klachten spelen een belangrijke rol. Wanneer hier geen aandacht aan wordt besteed en de medewerkers worden ouder, dan zal het verzuim gaan oplopen. Duidelijke reden om dit onderdeel van vitaliteit aan te pakken. Hoe doen we dat?

 

Stap 1; Doelen stellen

 

De Grote Bakkerij heeft gekozen voor een gezondheidsonderzoek met de volgende doelstellingen:

 

  • Opsporen en begeleiden van werknemers met fysieke klachten die relevant worden geacht voor het functioneren in het werk.
  • Preventieconsult cardiometabool risico, gericht op opsporing en begeleiding van werknemers met verhoogd risico op cardiometabole aandoeningen.
  • Opsporen, adviseren en informeren van werknemers met klachten aan het gehoor en het gezichtsvermogen.

Naar aanleiding van deze doelstellingen is de inhoud van het gezondheidsonderzoek bepaald. Het gezondheidsonderzoek zorgt vervolgens voor bewustwording bij de medewerkers, duidelijke (anonieme) informatie over de recente gezondheidssituatie binnen het bedrijf en is tevens een nulmeting voordat de interventies plaatsvinden.

 

Stap 2; Bewustwording

 

Het stimuleren van een gezonde leefstijl en het aanleren van veilig lichaamsgebruik zal alleen effect hebben wanneer er direct aandacht wordt besteed aan de eigen gezondheid, leefstijl en het (on)veilige lichaamsgebruik van iedere individuele medewerker.

Bij een persoonlijke aanpak zal een medewerker eerder openstaan voor verandering en intrinsiek gemotiveerd zijn hier aandacht aan te besteden.

Onderstaande geeft een beeld hoe wij aandacht hebben besteed aan de bewustwording van de eigen leefstijl in het algemeen en de preventie van klachten in het bijzonder. Wij hebben hiervoor gebruik gemaakt van een gezondheidsonderzoek voor alle medewerkers, een verdiepend onderzoek arbeidsomstandigheden, voorlichting over voeding en we hebben de communicatiemogelijkheden binnen het bedrijf benut.

 

Gezondheidsonderzoek leefstijl:

 

Door medewerkers te testen op risicofactoren voor het ontstaan van ziekten zijn er zeer specifieke aanbevelingen gedaan voor het verbeteren van de leefstijl. Ook zijn bestaande problemen aan het licht komen waardoor door vroegtijdig ingrijpen erger kan worden voorkomen.

Het gezondheidsonderzoek leefstijl omvatte het meten van de bloeddruk, het cholesterol- en glucose gehalte, het bepalen van de Body Mass Index, buikomvang en vetpercentage en longfunctie. Daarnaast zijn de oogfunctie en het gehoor getest.

Iedere medewerker heeft een persoonlijk coachingsgesprek gehad en de eigen resultaten, adviezen en conclusies en bijbehorende informatiebrochures meegekregen.

 

Gezondheidsonderzoek preventie van klachten

 

Tijdens het gezondheidsonderzoek is er gebruik gemaakt van een vragenlijst fysieke klachten welke zeer gedetailleerd inzicht gaf in de huidige en historische fysieke klachten, de aard, duur en ernst hiervan en het daarmee samenhangende verzuim. Vervolgens is er een test uitgevoerd welke het (on)veilige lichaamsgebruik meet met behulp van de BodyGuard®, een reksensor gekoppeld aan een webcam waardoor medewerkers direct visueel terugkoppeling krijgen over hun eigen lichaamsgebruik. Dit is een echte eye-opener voor de medewerkers en hiermee wordt duidelijk hoe groot de kans is op het ontstaan van (rug)klachten of het tegenwerken van fysiek herstel. Ter plaatse zijn hiervoor tips en adviezen gegeven ter verbetering.

 

Gezondheidsonderzoek gehoor en gezichtsvermogen

 

Klachten met betrekking tot het gehoor en het gezichtsvermogen zijn direct gesignaleerd tijdens het onderzoek en zijn individueel besproken. De acties die hieruit voortvloeien zijn persoonsgebonden en hebben direct vormgekregen. Deze onderdelen behoeven geen verdere interventies.

Na afloop van het gezondheidsonderzoek is er een (anonieme) groepsrapportage voor de werkgever opgesteld. Deze rapportage wordt ook gebruikt als nulmeting.

 

Verdiepend onderzoek arbeidsomstandigheden

 

Voor de meest voorkomende werkzaamheden is de fysieke belasting van de medewerkers gedetailleerd in kaart gebracht. De knelpunten zijn gefotografeerd en gemeten met behulp van de STEP BodyGuard®. Hieruit komt duidelijk naar voren welke ergonomische aanpassingen aan de werkplek de fysieke belasting kunnen verminderen maar juist ook hoe onveilig het lichaamsgebruik van de meeste medewerkers is, waardoor de krachten op het lichaam vele malen hoger zijn dan nodig is.

 

Voedingsseminar

 

Een diëtiste heeft een voedingsseminar gehouden over gezond voeding; hoe kunnen de medewerkers hun eigen voedingspatroon onder de loep houden en welke gezondere keuzes kunnen ze maken? Dit seminar had een praktische insteek waarin de huidige logo's, reclames en hypes in de voedingsindustrie een rol speelden. Na het seminar waren de medewerkers zich bewust van de (on)gezondheid van hun eigen voedingspatroon en waren ze in staat hun eigen gezonde keuzes te maken.

 

Communicatiemiddelen binnen het bedrijf

 

De bewustwording op het gebied van fysieke (over) belasting is extra aangezet door films over veilig lichaamsgebruik te vertonen in de kantine. Op die manier wordt de kracht van de herhaling gebruikt.

 

Stap 3; Interpretatie Resultaten en adviezen

 

Door een hoge opkomst (82%) gaf dit gezondheidsonderzoek een duidelijk beeld van de gezondheid en daarmee de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers van deze Grote Bakkerij. In dit onderzoek is vastgesteld dat er vrij veel fysieke klachten zijn, vooral onder de uitvoerende medewerkers. Deze klachten hebben een duidelijke negatieve relatie met de werkzaamheden en spelen een grote rol in het verzuim.

Hierbij belangrijk was het veelvuldig onveilig lichaamsgebruik onder de werknemers. onveilig lichaamsgebruik vergroot de kans op fysieke klachten enorm en staat het herstel bij bestaande klachten in de weg. De kennis over veilig lichaamsgebruik bleek nihil waardoor medewerkers zelf geen invloed uit konden oefenen op het voorkomen van klachten of het verminderen van bestaande klachten.

Daarnaast zijn er veel medewerkers met licht tot zwaar overgewicht, een hoge bloeddruk en een verhoogd cholesterolgehalte. Dit kan gezondheidsproblemen in de hand werken en daarmee de duurzame inzetbaarheid verminderen.

Wij hebben deze Grote Bakkerij geadviseerd aandacht te gaan besteden aan het verminderen van de fysieke belasting op de werkvloer door het aanleren van humane ergonomie (veilig lichaamsgebruik), waardoor de fysieke klachten zullen gaan afnemen. Daarnaast moet er aandacht worden besteed aan eht verbeteren van de gezondheid door leefstijlinterventies op het gebied van voeding en beweging. Hierdoor kan de duurzame inzetbaarheid van de medewerkers positief worden beïnvloed.

 

Stap 4; Interventie

 

Gezonde leefstijl:

 

Er is gestart met een groep van 12 medewerkers die hoog scoorden op het cardiometabool risicoprofiel. Dat wil zeggen dat ze zwaar overgewicht hadden, vaak in combinatie met een hoge bloeddruk, hoog cholesterolgehalte, verminderde longfunctie en in sommige gevallen een hogere bloedglucosewaarde. Deze groep heeft een personal trainingstraject gevolgd van 3 maanden waarin ze in totaal samen meer dan 66 kilogram lichaamsgewicht zijn kwijtgeraakt, 96 centimeter in de buikomvang en het cholesterolgehalte is in totaal met wel 7,4 punten gedaald! Een zeer goed resultaat, en het traject is nog niet ten einde. Momenteel is er zelfs een tweede groep gestart.

 

Preventie van klachten:

 

  • Groepsgewijze trainingen: STEP is gestart met trainingen op het gebied van veilig lichaamsgebruik welke de belasting op het lichaam tijdens het werk en in het dagelijks leven verlaagt en hierdoor de kans op klachten sterk vermindert.

  • Individuele begeleiding: Wanneer er fysieke klachten ontstaan bij een medewerker is het van groot belang dat er zo spoedig mogelijk actie wordt ondernomen. Snelle actie waarbij de medewerker wordt beschermd tegen overbelasting zorgt voor snellere werkhervatting en het voorkomen van chroniciteit. Medewerkers met actuele fysieke klachten krijgen direct individuele begeleiding van STEP om deze medewerkers te beschermen tegen overbelasting en te leren hoe ze met hun klacht om kunnen gaan. Het aanleren van veilig lichaamsgebruik is hiervoor essentieel!

 

Stap 5; Borging

 

Gezonde leefstijl:

 

  • Integreren gezond gedrag in bedrijfscultuur: door regelmatig aandacht te besteden aan een gezonde leefstijl binnen het bedrijf wordt het onderwerp opgenomen in de bedrijfscultuur. Dit kan worden gedaan door regelmatig gezondheidsdagen te organiseren met verschillende thema’s, de insteek en opdruk van flyers en posters regelmatig te vervangen en aandacht te blijven besteden aan de mogelijke beweegactiviteiten binnen het bedrijf.

  • Inzichtelijk maken opbrengsten gezond gedrag: de beste motivatie om door te gaan met de gezonde(re) leefstijl is het inzichtelijk maken van de individuele vooruitgang en de vooruitgang van de groep. Dit kan gedaan worden door een tweede PMO als nameting waarbij de verschillen inzichtelijk worden gemaakt.

 

Preventie van klachten:

 

  • Herhalen workshops gezond lichaamsgebruik: door herhaling van de speerpunten van gezond lichaamsgebruik op verschillende manieren wordt dit onderwerp steeds meer geintegreerd in het dagelijks leven van de medewerkers. Hoe meer routine hierin; hoe groter de preventieve kracht van het programma.